Από το Σκοτάδι στο Φως: Δουλεύοντας με τη Μέθοδο της Δραματοθεραπείας

Τυχαίνει στη ζωή να παρουσιάζονται δυσκολίες που η πηγή προέλευσης τους δεν φαίνεται καθαρά. Η εμφάνιση τους γεννά μέσα μας δυσφορία που πολλές φορές συνοδεύεται με την αίσθηση της ανημποριάς. Για να περιγράψουμε όσο καλύτερα μπορούμε αυτό που νιώθουμε συνήθως χρησιμοποιούμε συμβολικές εικόνες. Αυτές οι εικόνες κυρίως μιλούν για ένα βίωμα που μοιάζει με κατάβαση κάπου σκοτεινά, το πέρασμα ενός χώρου με εμπόδια ή τον εγκλωβισμό σε κάποιο μέρος. Οι χώροι που αναφέρονται πιο πολύ είναι το πυκνό δάσος, το σκοτεινό σπίτι, ο μαύρος βυθός, η σκοτεινή σπηλιά, τα έγκατα της γης, ο λαβύρινθος, ο βάλτος, το χάος, το κενό, κ.α.

Τέτοιους συμβολισμούς συναντούμε στην παγκόσμια μυθολογία. Στους μύθους όπου υπάρχει το σκοτάδι ο ήρωας καλείται να το εξερευνήσει γιατί είναι μέρος του ταξιδιού του. Προτού μπει σε αυτό το σκοτεινό μέρος έχει μαζί του κάποιο εφόδιο για να τον βοηθά να έχει καθαρή πρόθεση και διαύγεια ως προς το στόχο του και να μην χαθεί. Η είσοδος του ήρωα στο σκοτάδι συνοδεύεται από την αίσθηση του άγνωστου. Εκεί μέσα ακούει, οσμίζεται, αγγίζει, αισθάνεται νέα πράγματα αλλά βλέπει θολά ή και καθόλου. Σταδιακά αναπτύσσει μια λεπτοφυή ικανότητα που τον βοηθά με διάφορους τρόπους να κινείται μέσα στο σκοτάδι. Η πορεία του συνήθως τον φέρνει μπροστά σε παράξενα πλάσματα, κάποτε τρομακτικά, άλλοτε αόρατα ή άμορφες σκιές. Αφού παλέψει, διαπραγματευτεί και συνάψει συνεργασία μαζί τους, οδηγείται σε θαυμαστό θησαυρό και την επίτευξη του σκοπού του.

Ο μύθος του ήρωα που κάνει μια αναμέτρηση με το σκοτάδι δεν διαφέρει από το δικό μας μύθο, τη ζωή του καθενός. Η αναλυτική ψυχολογία αναφέρει ότι η περιοχή του σκοταδιού και του άγνωστου, είναι η περιοχή του ασυνείδητου που φιλοξενεί πτυχές του εαυτού που δεν έγιναν αποδεχτές, πτυχές που δεν τους δόθηκε χώρος για να αναπτυχθούν, μνήμες από άλυτα γεγονότα του παρελθόντος κι άλλα τόσα. Είναι οι πτυχές του εαυτού που δεν έχουν αφομοιωθεί πλήρως από το συνειδητό και εν μέρει αγνοεί την ύπαρξη ή τη δυναμική τους. Αυτές οι πτυχές με την πάροδο του χρόνου ασκούν μεγάλη επίδραση πάνω μας χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Ως συνέπεια, κάνουμε επιλογές ή μας τυγχάνουν γεγονότα που φορτώνουν τη ζωή μας με σειρά δυσκολιών και προβλημάτων. Έτσι, νιώθουμε αβοήθητοι και έρμαια των συμφορών μας, χάνοντας τη σταθερότητα και την καθαρότητα των προθέσεων και των στόχων μας.

Δουλεύοντας με τη μέθοδο της δραματοθεραπείας μας δίνεται η ευκαιρία να έχουμε ενεργό ρόλο στη ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Αυτό γίνεται επειδή μπορούμε να εργαστούμε ταυτόχρονα με την ολότητα μας, το νου, το συναίσθημα, το σώμα και τη ψυχή. Για παράδειγμα, μέσα από την τεχνική της ενεργητικής φαντασίας ο θεραπευτής μας καλεί να δώσουμε μια συμβολική μορφή σε συναίσθημα από ένα βίωμα μας. Στη συνέχεια, φτιάχνουμε μια ιστορία όπου η μορφή που δώσαμε γίνεται ο ήρωας. Αν είναι εφικτό, αργότερα, μπορούμε να ενσωματώσουμε το χαρακτήρα ως ρόλο και να διερευνήσουμε μερικές από τις πτυχές του με την καθοδήγηση του θεραπευτή. Στο τέλος της βιωματικής εξερεύνησης καλούμαστε σε διάλογο με το θεραπευτή για το πως νιώσαμε, τι μας εξέπληξε, τι παρατηρήσαμε, συνδέοντας στοιχεία της συμβολικής εμπειρίας με τη δική μας ζωή.

Η μετάβαση στο συμβολικό μέσα από τη δημιουργική έκφραση δίνει χώρο στις αναφομοίωτες πτυχές μας να εκφραστούν με ασφάλεια από το ασυνείδητο στο συνειδητό. Έτσι, αφήνουμε να ελευθερωθούν μνήμες σωματικές, συναισθηματικές και νοητικές, και με φροντιστική διάθεση δουλεύουμε μαζί τους επουλώνοντας παλιά τραύματα και δίνοντας τροφή σε κομμάτια του εαυτού που παραμελήθηκαν καθώς μεγαλώναμε. Με αυτό τον τρόπο συναντούμε ξανά τον εαυτό μας, χτίζουμε εκ νέου μια σχέση εμπιστοσύνης μαζί του και σταδιακά επανασυνδεόμαστε με την ολότητα μας ως άνθρωποι.

Συνοψίζοντας, η δραματοθεραπεία είναι μια μέθοδος που μας μαθαίνει να χαρτογραφούμε τον εσωτερικό μας κόσμο περνώντας από το σκοτάδι στο φως της συνειδητής ζωής. Βέβαια, αυτό γίνεται με τη δική μας συνειδητή προσπάθεια και επιθυμία για εργασία με τον εαυτό μας. Ως ψυχοθεραπευτική μέθοδος εφαρμόζεται σε ατομικό και ομαδικό πλαίσιο καθώς, προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε ατόμου ανεξαρτήτως ηλικίας και δυνατοτήτων. Το θεωρητικό της υπόβαθρο αποτελείται από θεωρίες ψυχολογίας και τη θεραπευτική χρήση της κίνησης και του θεάτρου. Είναι μια μέθοδος που έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα και η δυναμική της μπορεί να ωφελήσει τον καθένα από εμάς στο να φέρουμε ισορροπία στην εσωτερική και εξωτερική μας ζωή.